Bulaj (bądź Bułaj, Bułaje, rum. Bulai, Bulaia, a nawet Balaia w niektórych dokumentach) – to wieś w gminie Moara, położona kilka kilometrów na północ od Suczawy, niegdyś zamieszkała wyłącznie przez Polaków. Przybyli tu w II połowie XIX wieku osadnicy z okolic Rzeszowa (powiat robczycki, kolbuszowski), emigrując prawdopodobnie na skutek klęsk żywiołowych czy nieurodzaju, jakie dotknęły ich poprzednie miejsce zamieszkania, wykorzystując trawający na tych terenach proces kolonizacyjny. Stanowili najpóźniejszą falą migracyjną Polaków na Bukowinę. Poza Bulajem zasiedlili wieś Ruda (rum. Wikszany) oraz Mihoveny (rum. Mihoveni).
Trudno ustalić, ile rodzin zasiedliło Bulaj. Emil Biedrzycki w swojej książce „Historia Polaków na Bukowinie” pisze: „Niedaleko Ickan (rum. Iţcani) i Suczawy leży osada polska Bulaje (rum. Bulaia) licząca w 1910 – 275 głów wobec 122 (1890)”. Dane z 1910 r. to wynik ostatniego austriackiego powszechnego spisu ludności, w którym rzeczywiście widnieje liczba 275 osób polskiego pochodzenia, dotyczy jednak całej gminy Bosanci, w skład której wchodziła wtedy osada Bulaj, ale i np. Mihoweny czy Liteni. Również w okresie międzywojennym Moara (a tym samym Bulaj) stanowiła część gminy Bosanci. Gmina Moara jako oddzielna jednostka administracyjna funkcjonuje od 1950 r. Powszechny spis z grudnia 1930 r. określa liczbę Polaków według narodowości w okręgu Suczawa na 3 311, z czego w gminie Bosanci na 602. Spis z roku 1955 nie uwzględniał narodowości, natomiast ten z 15 marca 1966 r. podaje liczbą 2 850 Polaków w okręgu Suczawa, z czego w Bosanci – 2, Mihoveni – 37, Liteni – 1, Frumoasa – 26, Moara Nică – 71, Sfântu Ilie – 18, Bulai – 150. Spadek liczby ludności polskiego pochodzenia w stosunku do stanu sprzed drugiej wojny spowodowany był repatriacją. W urzędzie gminy Bosanci znajduje się spis Polaków z Bulaju, repatriowanych w dniu 4 czerwca 1947 r., zawierający 46 nazwisk z wyszczególnieniem liczby osób towarzyszących i informacje na temat pozostawianego gruntu oraz ruchomego i nieruchomego majątku. Według dokumentów Bulaj opuściło wówczas 201 osób. Według danych z 1967 r., jak podaje Biedrzycki, na Bulaju żyło ok. 85 rodzin (320 osób). 23 czerwca 1995 r. utworzono na krótko samodzielną parafię w Moarze, a jej proboszczem został ks. Jacek Strzelecki. Liczyła ona wtedy 322 wiernych. Prowadzona przez ks. Strzeleckiego ewidencja podaje liczbę 320 osób (75 rodzin).
W 1906 r. powstała na Bulaju, powołana do życia przez czerniowieckie Koło Towarzystwa Szkoły Ludowej, dwuklasowa szkoła. W 1929 r. liczyla 47 uczniów. W latach 1928-1930 mieszkańcy własnymi siłami wznieśli szkołę. Grunt pod budynek, podwórko i ogród, łącznie ponad 2 ha, ofiarował jeden z gospodarzy – Franciszek Szczęch. Nauczycielami na Bulaju byli przede wszystkim Polacy. Po wojnie nadal nauczano języka polskiego, w nowej już, rumuńskiej Szkole Podstawowej w Moara Nică. Starą, wybudowaną przez Polaków zlikwidowano i jej budynek jest obecnie własnością rumuńskiego gospodarza. Od 1992 r. dzieci znów uczą sią języka ojczystego. Jako pierwsza do Moary przyjechała wówczas z Polski Małgorzata Iwaniec i pracowala w charakterze nauczycielki języka polskiego najdłużej ze wszystkich późniejszych. Jej następczyniami, aż do dziś są również nauczyciele kierowani z Polski, obecnie przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą (ORPEG).
Od 1903 r., kiedy to powstało w Suczawie Towarzystwo Bratniej Pomocy i Czytelni Polskiej, w jej działaniach uczestniczyli również mieszkańcy Bulaju. Tuż przed wojna postanowili wybudować kościół. Życie religijne skupiało się dotychczas wokół małej drewnianej kapliczki, przy której odbywały się również nabożeństwa z udziałem wiernych z Suczawy, przychodzących na Bulaj w latach 30. na majówki. Wojna przerwała jednak realizację planów budowy kościoła i rozbudowy szkoły. Kościół wzniesiono dopiero w 1984 r. W roku 1997 wznowiło swoją działalność Stowarzyszenie Polaków Bratnia Pomoc, którego prezesem od początku do dziś jest Tadeusz Biseada. Stowarzyszenie jest jedną z filii Związku Polaków w Rumunii.
Polacy z Bulaju doczekali także własnego Domu Polskiego. Wybudował go Związek Polaków w Rumunii. Otwarto go uroczyście przy okazji Dni Polskich 24 sierpnia 2023 r. Znajduje się na działce o powierzchni 5 tys. m2, stanowiącej własność Związku Polaków w Rumunii. Jego powierzchnia użytkowa to 1428,35 m2. Na parterze budynku znajduje się sala mieszcząca około 220 osób, pomieszczenia kuchenne, szatnie, sanitariaty, na pierwszym – sala dla zespołu ludowego i czetry pokoje gościnne, na poddaszu zaś pomieszczenie z przeznaczeniem na bibliotekę i nauczanie języka polskiego oraz pomieszczenia biurowe. Przed budynkiem zaplanowano 60 miejsc parkingowych, obok zaś znajduje się orlik.
W Moarze działa od niedawna dziecięcy zespół ludowy prowadzony przez Cristinę Marię Albu – inspektor ds. języka polskiego ojczystego w Wojewódzkim Kuratorium Szkolnym w Suczawie.
Elżbieta Wieruszewska-Calistru
40 lat kościoła pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego
Bulaj ma w swojej historii piękne tradycje pielęgnowania polskości. Zawsze nierozłącznie związane z wiarą i kościołem. Polscy koloniści Bulaju wcieleni zostali do parafii suczawskiej. Na znak swojej wiary i katolicyzmu, nad jeziorem wybudowali małą kapliczkę, gdzie gromadzili się szczególnie w miesięcach maryjnych na nabożeństwa. Wielkim ich pragnieniem była jednak budowa własnej świątyni. Pierwszą próbę mieszkańcy podjęli w latach 1925-1930, kiedy to zebrano pieniądze na budowę kościoła i przygotowano część materiałów. Kościół miał powstać na terenie przy szkole podstawowej. Rozpoczęcie budowy planowano na rok 1931. Nieporozumienie powstałe pomiędzy mieszkańcami Bulaju co do miejsca lokalizacji kościoła utrudniło rozpoczęcie budowy, a w przyszłości doprowadziło do jej zaniechania. Ówczesny proboszcz Suczawy ks. Otto Schmegner zdążył jedynie poświęcić miejsce pod budowę. Po zakończeniu drugiej wojny światowej okazało się, że zarówno pieniądze, jak i przygotowany materiał zagubiono i w rezultacie pomysł budowy kościoła odłożono.
W 1967 r. proboszcz z Suczawy ks. Johann Proschinger odrodził w mieszkańcach Bulaju pragnienie budowy własnej świątyni. Piętnaście lat później projekt zrealizowano, a miejscem nowej świątyni został cmentarz koatolicki. Pole cmentarne uzyskano dzięki pewnej rodzinie z miejscowości Ilişeşti w 1932 r. W 1981 r. ks. Johann Proschinger wystąpił do władz wojewódzkich Suczawy z prośbą o zezwolenie na budowę na Bulaju kaplicy cmentarnej. Rok później ks. Proschinger przystąpił do gromadzenia materiałów na budowę kaplicy. Zostały one zakupione z funduszy parafii suczawskiej oraz z datków otrzymanych od czczcieli św. Antoniego z Padwy. Wiosną 1982 r. rozpoczęto budowę, a dwa lata później nastąpiło poświęcenie tak bardzo upragnionej świątyni na Bulaju. W dzień konsekracji, 7 sierpień 1984 r., kościół otrzymał za patrona św. Maksymiliana Marię Kolbego. Konsekracji dokonał ówczesny biskup diecezji Jassy JE Petru Gherghel. Po upadku komunizmu mieszkańcy Bulaju starali się o własnego duszpasterza. W związku z tym 1 lipca 1995 r. dekretem biskupa diecezji Jassy erygowano tu odrębną parafię, której pierwszym proboszczem został ks. Jacek Strzelecki z Polski, na krótko jednak, ponieważ mianowany został wkrótce proboszczem w Nowym Sołońcu i duszpasterzem Polonii bukowińskiej. Bulaj przez kilka lat znów podlegał administracyjnie parafii suczawskiej aż do 2008 r., kiedy to na powrót ustanowiono tu oddzielną parafię, której proboszczem został ks. Iulian Ceobanu. Zakończył swoją posługę w 2020 r. Obecnie proboszczem parafii pw. św. Maksymiliana Marię Kolbego jest ks. Ionuț Pal.
