Sytuacja gospodarcza w 2003 r. była nadal zła. Jedynym pozytywnym zjawiskiem był spadek inflacji. Bezrobocie sięgało 19%. Rządowa koalicja zamiast prób przeciwdziałania kryzysowi zajmowała się głównie własnymi interesami. W wyniku nieporozumień w rządzie na początku 2003 r. odeszli ministrowie skarbu Wiesław Kaczmarek i gospodarki Jacek Piechota.
W połowie stycznia 2003 r. prezydent Aleksander Kwaśniewski zawetował ustawę o biopaliwach, uchwaloną za sprawą PSL, a zmuszającą kierowców do tankowania paliw o niebezpiecznie wysokiej dla silników zawartości paliw pochodzenia roślinnego. Zaostrzyło to stosunki między koalicjantami. 1 marca rozmowy w sprawie utrzymania koalicji zakończyły się fiaskiem, a premier Leszek Miller był zmuszony ogłosić koniec koalicji. Po wycofaniu się z rządu wicepremiera Jarosława Kalinowskiego i ministrów z PSL, gabinet Millera stał się rządem mniejszościowym.
2 kwietnia 2003 r. prezydent Kwaśniewski i premier Miller zaproponowali przedterminowe wybory w czerwcu 2003 r., a więc łącznie z referendum w sprawie akcesu Polski do Unii Europejskiej. Liczyli, że do tej pory uda się utrzymać względnie wysokie poparcie dla obozu rządzącego, a popularność członkostwa w Unii da im dodatkowy atut.
Opierając się na korzystnym wyniku referendum unijnego z czerwca 2003 r., premier Miller usiłował wzmocnić pozycję swego gabinetu, występując o wotum zaufania do Sejmu i 13 czerwca otrzymał je. Nie był to sukces na miarę oczekiwań, gdyż popularność rządu Millera była już mniejsza niż dwa lata wcześniej rządu Jerzego Buzka. Przyczyną spadku notowań władz postkomunistycznych była nieskuteczność, a także ujawniane stale afery i skandale.
Na wiosnę 2004 r. rząd Millera znajdował się w sytuacji krytycznej. Szef SLD, Krzysztof Janik, otwarcie żądał ustąpienia Millera, który początkowo opierał się. Widząc nadchodzącą nieuchronnie klęskę formacji postkomunistycznej, część jej działaczy groziła odejściem w przypadku braku zmian.
26 marca 2004 r. Miller zapowiedział, że poda się do dymisji 2 maja, po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Nowym szefem rządu prezydent Kwaśniewski mianował Marka Belkę. Misja stworzenia rządu napotykała na duże trudności. Sytuacja polityczna kraju była najgorsza od początku transformacji ustrojowej.
Barbara Breabăn
